Als onze luchtmacht dan eindelijk over de zo hard door Mat Herben bevochten JSF beschikt, maken we dan wel een kans tegen Russische of Chinese gevechtsvliegtuigen?
De Joint Strike Fighter, beter bekend als de F-35 Lightning, nadert zijn voltooiing. Net als zijn Russische en Chinese evenknieën overigens. Want zowel Rusland als China sleutelde de afgelopen jaren hard aan de modernisering van zijn luchtvloot met een vijfde generatie gevechtsvliegtuig.
Een vergelijking van de technische specs van de toestellen leidt maar tot één conclusie: elk land houdt er andere ideeën op na over hoe een toekomstige luchtoorlog eruit zal gaan zien.
Zo leggen de Verenigde Staten bij de totstandkoming van de F-22 en de F-35 consequent het accent op onzichtbaarheid (stealth) en geavancerde netwerktechnologie, terwijl China met de J-20 inzet op een groot bereik om speciale doelen op grote afstand uit te schakelen. Ten slotte gelooft Rusland met de PAK-FA in een handgemeen op korte afstand.
Hoog tijd om eens te kijken hoe zwaar de JSF het tegen deze jongens gaat krijgen.
De F-35, een typische Quarterback
Om met de deur in huis te vallen: de F-35 is geen vliegtuig, het zijn drie vliegtuigen in één.
En het is evenmin een gevechtsvliegtuig - "het is een vliegende 'sensor-schutter', een informatieknooppunt binnen een 'gevechtscloud' die bestaat uit onderling verbonden platforms en gevechtssystemen voor oorlogsvoering te land, ter zee en in de lucht," aldus David Deptula, luitenant-generaal van de Amerikaanse luchtmacht in Defense & Aerospace Report.
Defense & Aerospace Report publiceerde ook de uitkomsten van gesprekken met 4 F-35 piloten. Zij waren unaniem van mening dat het verschil tussen een F-35 en een F-15 hetzelfde is als dat tussen een iPhone en een vaste telefoon met bedrading en een draaischijf. Deze laatste toestellen hadden weliswaar een superieure kwaliteit, maar de iPhone bracht ongekende netwerkmogelijkheden en rekencapaciteit met zich mee die het leven radicaal hebben veranderd.
Luitenant-kolonel David Berke, oud-commandant van een eskader F-35's, vertelde Business Insider dat we misschien wel voor 50 tot 80 procent niet weten wat dit toestel allemaal kan." De F-35 staat immers nog verschillende software-updates te wachten terwijl piloten nog steeds nieuwe mogelijkheden ontdekken van de mogelijkheden om data uit de verschillende sensoren aan elkaar te koppelen.
Chendgu J-20, de sluipmoordenaar
Enter the Dragon. De Chinese Chengdu J-20 heeft één belangrijke overeenkomst met de F-35 - het is géén gevechtsvliegtuig.
Malcolm Davis, senior analist aan het Australische Instituut voro Strategisch Beleid, vertelde Business Insider dat de J-20 "geen gevechtsvliegtuig is, maar een toestel dat onderschept en toeslaat, en dat zeker geen luchtgevecht aan gaat met andere toestellen."
In plaats daarvan "zetten de Chinezen in op het uitschakelen van kritische ondersteunende systemen in de lucht zoals AWACS (vliegende vroegtijdige waarschuwings- en controlesystemen) en het neerhalen van toestellen die gevechtsjagers in de lucht bijtanken. Schakel je die logistiek uit, dan hebben de F-35 en andere platforms geen bereik meer."
En hoewel de Chinese spionagediensten hun uiterste best doen om Amerikaanse stealth-technologie te stelen, zijn ze nog niet heel ver op het gebied van stealth integratie, iets waar Amerikaanse bedrijven nu zo'n 60 jaar aan werken.
Een Amerikaanse ingenieur en expert op het gebied van stealthtechnologie zei tegen Business Insider over de J-20 dat "het duidelijk is dat de Chinezen veel functionaliteiten van der Amerikanen hebben gekopieerd, maar dat ze het stealthconcept duidelijk niet in de vingers hebben."
China's J-20 is niet zozeer gevaarlijk in het luchtgevecht met andere jagers, het gevaar schuilt in haar grote bereik en haar langeafstandsraketten waarmee het de langzamere en ongewapende toestellen uitschakelt die de Amerikaanse gevechtsvliegtuigen ondersteunt en bijtankt.
De straatvechter
De Russische PAK-FA, die ook als T-50 door het leven gaat, is altijd sterk bekritiseerd als zou het "geen echte vijfde generatie" zijn. Toch bewijst Rusland keer op keer dat het niet de beste of duurste technologie nodig heeft om een grote bedreiging voor Amerikaanse vliegers te zijn.
Qua onzichtbaarheid faalt de PAK-FA namelijk jammerlijk. Weliswaar is de T-50 van voren deels onzichtbaar, maar daarmee is ook alles zo'n beetje gezegd.
Zichtbaarheid en onzichtbaarheid vormen echter slechts één aspect van het luchtgevecht, en de Russen zetten duidelijk in op veel van de resterende aspecten. De T-50 is weliswaar niet onzichtbaar, en evenmin beschikt het over superieure netwerktechnologie, maar voor het overige is het een verdomd goed gevechtsvliegtuig.
Zo is de Amerikaanse F-22 met speciale 2D-uitlaatpijpen voor extra stuwkracht het meest wendbare vliegtuig dat de VS ooit bouwden, De PAK-FA beschikt daarentegen over 3D uitlaten. En is daarmee nog wendbaarder.
Bovendien kan de PAK-FA tot de tanden bewapend worden met infraroodraketten die op warmte afgaan en zich er dus niets van aantrekken of een vliegtuig nou wel of niet zichtbaar is. De Russen focussen met de T-50 dus op het luchtgevecht van dichtbij, iets waar de ontwerpers van de F-35 zich nauwelijks mee bezig hebben gehouden.
Conclusie: we kunnen ze hebben
Zowel China als Rusland komt met allerlei nieuwe snufjes in hun vijfde generatie gevechtsvloot. Wat zoveel wil zeggen als dat beide landen niet zozeer hun bestaande technologieën proberen te verbeteren, maar welbewust nieuw terrein van het luchtgevecht verkennen.
Zowel Rusland als China lijkt met gespecialiseerde vliegtuigen te focussen op de belangrijkste zwakke plekken in het Amerikaanse defensiesysteem.
De VS specialiseert echter niet: de F-35 doet weliswaar zo'n beetje alles naar tevredenheid en zet met overweldigende computingkracht in op het hoogste spectrum van geavanceerde informatica: onzichtbaarheid en de mogelijkheid om te netwerken met alle ogen en oren van de Amerikaanse strijdkrachten.
De F-35 heeft een beperkt bereik en is niet goed in 'man-tegen-man-gevechten'. Maar anders dan de Chinezen en de Russen, die op eigen kracht proberen te doden, speelt de F-35 een coördinerende en offensieve sleutelrol waarbij het specifieke informatie naar elk beschikbaar platform of wapensysteem stuurt. Geen straatvechter of sluipschutter, maar een echte quarterback dus.
Een groot voordeel van de F-35 is dat haar software volop in ontwikkeling is en dat piloten dus steeds veeleisender en verder reikende missies kunnen volbrengen, terwijl de Russische en Chinese toestellen door hun technologiekeuze sterk beperkt zijn.